ความเครียดดดด...  กับวิธีป้องกันและบำบัดความเครียด

   บทความสรุป โดยคัดย่อจากเนื้อหา หนังสือ สุขภาพสำคัญที่สุด ชีวิตกับสุขภาพ หน้า135-155 โดย ธรรมปราโมทย์

           ในยุคปัจจุบันความเครียดเกิดขึ้นจากสิ่งแวดล้อมต่างๆที่เกิดขึ้นมามากมายบนโลก อีกทั้งยังรวมไปถึงสุขภาพกาย สุขภาพใจ ด้วยเหตุและปัจจัยต่างๆของแต่ละบุคคล จึงทำให้ผู้สรุปคิดไปต่างๆนาๆว่า...ความคิดของมนุษย์เราแท้จริงแล้วคือสาเหตุของความเครียดทั้งหมดหรือเปล่า? ทั้งนี้เราจะรู้ได้ว่าอย่างไรว่าเรากำลังเครียด ??? สังเกตดูได้จากอาการดังต่อไปนี้

                1.หน้ามือ เป็นลม เมื่อเกิดเหตุการณ์ตื่นเต้นหรือตกใจ

                2.หน้าซีดหรือหน้าแดง เช่น ตกใจ โกรธ อาย

                3.มือเท้าเย็นและอาจมีเหงื่อออกตามมือตามเท้า ตกใจ หรือประหม่ายอาย

                4.ใจเต้นใจสั่น รู้สึกว่าใจเต้นแรงจนประทุออกมาเต้นนอกอก

                5.ปวดศีรษะ มึนศีรษะ รู้สึกศีรษะเบา ตัวเบา หรือรู้สึกโหวงๆ ไม่เป็นตัวของตัวเอง

                6.หงุดหงิด โมโหง่าย หรือหาเรื่องผู้อื่นโดยไม่สมควร

                7.นอนไม่หลับหรือนอนหลับยาก หลับแล้วตื่นบ่อยๆ ฝันร้ายทั้งคืน

                8.เบื่ออาหาร กินไม่ลง หรือเจริญอาหารผิดปรกติ อาจทำให้ผมลงหรืออ้วนขึ้นได้อย่างรวดเร็ว

                9.ปวดท้อง ท้องเดิน ท้องเสีย หรือท้องผูก

                10.ปัสสาวะบ่อย เช่น เวลาเข้าห้องสอบ เข้าพบผู้ใหญ่

                11.อ่อนเพลีย ไม่มีแรง เบื่อหน่าย(เซ็ง) ท้อถอย หรืออื่นๆทำให้ไม่มีกำลังใจในการทำงานต่างๆ หรือแม้แต่ไปเที่ยวสนุกสนาน

                12.หายใจไม่สะดวก หายใจขัด หายใจไม่เต็มปอด เหนื่อย หอบ ถ้ามีอาการมากมือเท้าชา เป็นเหน็บ แขนขาเกร็ง และเกิดการปวดเมื่อทั่งตัวได้

                เมื่อทราบอาการต่างๆของความเครียดทั้งหมดแล้ว เราควรหาวิธีการป้องกันและบำบัดความเครียดกัน คือ

                1.ให้ฉุกคิดสักนิด

                       - เมื่อมีอาการไม่สบายเกิดขึ้น ให้นั่งคิด พิจารณาไตร่ตรองว่า อาการคือปัญหาหรือความทุกข์ที่รบกวนเรามากที่สุดอันดับหนึ่ง และรองๆลงไปคืออะไร 
                      - อาการที่เป็นอยู่นั้นเกิดจากสาเหตุอะไร นั่นคือให้รู้จักวิเคราะห์หาสาเหตุของอาการ หรือปัญหาต่างๆของเรา
                      - เมื่อหาสาเหตุของอาการแล้วพยายามแก้ไขปัญหาต้นตอที่แท้จริงแล้ว ยังเกิดอาการของความเครียดอีก ให้ลองพิจารณาดังข้อต่อไป

                2.ยิ้มให้กับตนเอง และคิดในใจว่า “วันนี้เรารู้สึกดีขึ้น และจะดีขึ้นเรื่อยๆ” หรือคิดในใจในด้านบวกแก่ตนเอง เพราะอำนาจของความคิดในด้านบวกนี้มีพลังอย่างยิ่ง

                3.อย่าคิดในด้านร้าย หรือด้านลบเป็นอันขาด เช่น
                -คนที่ป่วยเป็นโรคอย่าคิดว่าตนจะเกิดโรคร้ายแรง จนรักษาไม่ได้ ให้รีบไปรักษาและเมื่อหมดโอกาสในทางที่จะรักษา จงเชื่อมั่นในตนเองว่าเราต้องหายเราต้องต่อสู้ชนะให้ได้ บางครั้งสิ่งที่เรียกว่าปาฏิหาริย์ก็อาจเกิดขึ้นได้เสมอขอจงเชื่อมั่น และดูแลรักษาตนเองให้ดี
                   -อย่าแบกโลกไว้คนเดียว อย่าเอาความทุกข์ของผู้อื่นมาเป็นห่วงหรือเป็นกังวล จนเกินกว่าเหตุ
                    -อย่าเปรียบเทียบตนกับผู้อื่นที่ดีกว่า หรือแข็งแรงกว่า เพราะจะทำให้ท้อแท้ ห่อเหี่ยว จงเปรียบเทียบกับคนที่ด้อยกว่า อ่อนแอกว่า จะได้ทีกำลังใจ แต่ต้องไม่ประหม่าหรือหลงระเริงไป จนตัวเราปฏิบัติตนไม่ดี

                4.อย่าหยุดทำงาน อย่าอยู่เฉยๆ เพราะยิ่งอยู่ว่างยิ่งคิดมากจนทำให้เกิดปัญหามากยิ่งขึ้น หางานทำ หรือทำงานอดิเรกที่ตนชอบ

                5.ให้ระบายความเครียดออก เพื่อบรรเทาอารมณ์เครียดลง หากไม่ระบายจะเก็บกดและเกิดอารมณ์หงุดหงิดง่ายตลอดเวลา

                6.ควรออกกำลังกายทุกวัน โดยเฉพาะงานขีดเขียน งานนั่งโต๊ะ จะช่วยให้ร่ายกายทำงานดีขึ้น ไม่เครียดง่าย หายเครียด

                7.พยายามช่วยเหลือผู้อื่นตามควรแก่กำลัง ช่วยเหลือผู้อื่นด้วยเมตตา อย่าหวังผลตอบแทน จะทำให้รู้สึกว่าชีวิตของตนมีคุณค่ามากขึ้น และลดความอยากได้และความเห็นแก่ตัวลง

                8.หัดฝึกจิตให้สงบ เวลาเครียดหรือมีอาการไม่สบายให้ตั้งใจสูดหายใจเข้าออกช้าๆ  สลับกัน จนอาการเครียดหรือไม่สบายใจหายไป การสวดมนต์ภาวนา ทำใจให้สงบ ลดความอยากได้ในสิ่งนั้นๆลง ควรให้อภัยและแผ่เมตตาให้แก้คนที่เราโกรธและเกียจ

“จงมีชีวิตสำหรับวันนี้ ทำวันนี้ให้ดีที่สุด แล้วชีวิตของเราในวันพรุ่งนี้จะดีขึ้น”

“จงทำงานในวันนี้ให้เสร็จสิ้น อย่าทำอะไรมากอย่างเกิน ให้คิดและทำทีละอย่าง การคิดทำหลายเรื่อง และการอยากทำอะไรหลายๆอย่างพร้อมกัน จะทำให้ทำอะไรไม่เสร็จสักอย่าง และทำให้เครียดมากขึ้น”

                9.นอนหลับผักผ่อนให้เพียงพอ

                10.ให้ระลึกถึงความจริงอยู่เสมอว่า...
                - สิ่งมีชีวิตและไม่มีชีวิตทั้งมวล รวมทั้งตัวเราด้วยจะต้องเปลี่ยนแปลงไป (อนิจจัง)
                     - สิ่งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิตทั้งมวล รวมทั้งตัวเราด้วยจะต้องมีปัญหาหรือมีความทุกข์ (ทุกขัง)
                     - สิ่งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิตทั้งมวล รวมทั้งตัวเราด้วยเป็นเพียงสิ่งสมมติที่ไม่ควรยึดมั่น(อนัตตา)

 *****************************************************************************************************

วิธีขจัดความเครียด

1. การผ่อนคลาย สามารถทำได้โดย พักผ่อนระยะสั้นๆระหว่างทำงาน ลาพักผ่อน ดูหนังตลก หางานอดิเรกทำ

2. การสร้างสมดุลและทัศนคติที่ดี ยอมรับการเปลี่ยนแปลงเฉพาะตัวเองเท่านั้น แต่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงผู้อื่นได้

ยอมรับว่าคนเราไม่สมหวังไปทุกสิ่ง หัดปฏิเสธบ้าง มองอุปสรรคให้เป็นโอกาส กำจัดความคิดไม่สร้างสรรค

3.พัฒนาตนเองให้รับมือกับความเครียด หัดเป็นผู้รุกแทนการเป็นผู้รับหรือก้าวร้าว ถ้าคิดว่าทำได้ยาก ควรเข้าฝึกรับการอบรม กำหนดเป้าหมายให้ชัดเจน และหาวิธีที่จะทำให้สำเร็จ ฟังความต้องการของตนเอง ตัดสินใจแล้วให้ยึดตามนั้น

4. บริหารเวลาอย่างมีประสิทธิภาพ

5.รับความช่วยเหลือและกำลังใจจากภายนอก

6.กดจุดคลายเครียด

7.เลือกกลิ่นหอมของดอกไม้ที่ใกล้เคียงกับอารมณ์และบุคลิกภาพของคุณ

8.การบำบัดด้วยวิธีอื่น เช่น การพบจิตแพทย์ โยคะ การนวด

                 ความเครียดทั้งหมดทั้งมวลที่เกิดขึ้น ด้วยความมีสติระลึกชอบแล้วในตัวเราแล้ว ความเครียดทั้งหมดก็จะสามารถลดลงและหจางหายไปจากตัวเราเองได้ หากเมื่ออยู่ในสภาวะกดดันจนไม่สามารถระวางความเครียดนั้นได้ให้เราใช้เวลาเป็นเครื่องรักษาบำบัดใจเรา และปฏิบัติการสวดมนต์ แผ่เมตตา ทำสมาธิ ทุกอย่างก็จะพ้นผ่านไปได้ด้วยตัวเราเอง

        ทางผู้สรุปบทความนี้หวังเป็นอย่างยิ่งว่าท่านสาธุชนทุกท่านคงได้แง่คิดการกำจัดความเครียดในแบบฉบับของตน และพบความสุขที่แท้จริง หากต้องการอ่านบทความสาระดีเพิ่มเติมในเนื้อหาที่ระเอียดก็สามารถอ่านได้จากหนังสือ สุขภาพสำคัญที่สุด ชีวิตกับ สุขภาพ โดย ธรรมปราโมทย์